Ik merk dat mensen veranderen best wel lastig vinden. Want betekent dat je zelf in actie moet komen. Dat betekent dat je je huidige gewoontes zal moeten aanpassen. Help! Denkt je brein! Ik weet niet of ik dat wel kan, ik ben bang mezelf tegen te komen en dan met mezelf aan de slag te moeten, ik ben er toch nog niet aan toe, ik heb er geen tijd voor, ik…. Allemaal excuses die je verzint om er nog maar niet voor te gaan. Met als gevolg: Uitstellen. En uitstellen is…. ja heel goed… afstellen.
Veranderen is een leerproces. Het gaat er niet om dat je bewijst dat je aanpak klopt. Het gaat erom dat je een aanpak vindt die werkt voor jou en je doel dichterbij brengt. Dat is de maatstaf.
Gewoontegedrag
Gedrag is de zwakke schakel bij veranderingen. Een eerste belangrijke belemmering: in ons brein werken twee soorten processen tegen elkaar in. Enerzijds maken we bewuste plannen. Maar anderzijds is ons brein primair ingericht op de volautomatische herhaling van gedrag dat ‘werkt’ en weinig moeite kost: gewoontegedrag. Psychologen zeggen: ons brein streeft naar ‘cognitief gemak’: het is gericht op voldoende bereiken met weinig moeite.
Jouw leefstijl is zo’n gewoonte geworden, dat gaat op de automatische piloot. Afvallen betekent dat je je gewoonte zal moeten aanpassen. Je brein zegt: ‘Oh, wat een gedoe allemaal, daar heb ik geen zin in hoor’. Dan moet ik zoveel veranderen en mag ik dat en dat niet meer eten, dan moet ik meer bewegen, etc. Terwijl je wel iets wilt bereiken, nl. wat gewicht verliezen.
Vermijden van ongemak, pijn en verlies
Een tweede belangrijke belemmering in gedragsverandering is de sterke neiging die we hebben om pijn, ongemak en verlies te vermijden. Dit belemmert in veel gevallen onze motivatie om te leren, experimenteren en veel andere vormen van verandering.
Als je bijvoorbeeld wilt afvallen, zul je tegen je patronen aan gaan lopen. Eet je als je gejaagdheid voelt? Eten doe je dan om dat gevoel weg te eten. Je leidt jezelf af van iets wat je wilt voelen en je onrustig maakt. Je vermijdt het ongemak van onrust. Als je wilt afvallen, zul je tegen dit patroon aan gaan lopen. Dan komt de weerstand in je om de hoek kijken. Dat voelt onveilig. Diep in ons brein klinkt een oeroude, angstige stem die waarschuwt: ‘Niet doen! Ik ben er nog niet klaar voor’. Of: ‘ Het gaat met toch niet lukken, want ik heb het nog veel te druk’. Wees eerlijk. Het komt nooit uit.
Onze omgeving
Derde belangrijke belemmering voor gedragsverandering is de fysieke en sociale omgeving waarin we ons bewegen. Een paar voorbeelden: als mensen om ons heen vriendelijk knikken, praten we langer door; als we een grotere maaltijd of een groter bord voorgezet krijgen, dan eten we meer. Slechts weinig mensen realiseren zich hoeveel invloed hun directe omgeving heeft. En in een gelijkblijvende omgeving proberen ze dan toch tot nieuw gedrag te komen.
Als je gedrag wilt veranderen, vraag je dan allereerst af of je iets kunt veranderen in je directe omgeving waardoor het gewenste gedrag makkelijker wordt. Gedragswetenschappers maken onderscheid tussen de fysieke en de sociale omgeving waarbinnen we functioneren.
Een paar voorbeelden van hoe je die fysieke omgeving kunt inzetten. Wil je minder snoepen, zorg dan dat je geen snoep en snacks in huis hebt. Of bewaar ze op een plaats of op zo’n manier dat je er echt moeite voor moet doen om ze ns
Wil je meer rust in je schema? Reserveer dan enkele weken vooruit tijdblokken in je agenda om ongestoord te kunnen werken.
Ook je sociale omgeving kun je inzetten. Wil je afvallen? Maak dit thuis of op je werk bespreekbaar. Vraag de mensen om je heen je te steunen en jouw doel serieus te nemen.
Kijk eens naar jezelf. Hoe kijk jij tegen veranderingen aan? Wat houdt jou tegen? Waar sta jij op de trap?
In mijn coachingstrajecten is dit een belangrijk aandachtspunt en besteed ik hier veel aandacht aan. Ik begeleid en coach mensen op weg naar hun doel. We zijn snel geneigd alles zelf te willen doen. Maar daar ben ik het niet ee eens. Het feit is dat je het wel zelf moet doen, maar ik zeg altijd: je hoeft het niet alleen te doen. Veranderingen in je leefstijl aanbrengen, vergt tijd. Doorzettingsvermogen. Wilskracht. Actie. Discipline.
Ik bied een programma aan: Klaar voor Verandering! om je te helpen de eerste cruciale stappen te zetten op weg naar verandering. Klik HIER voor meer info. Ook vervolgprogramma’s zijn mogelijk.
